Lhasa aslında bugünlerde Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tibet özerkliğindeki bölgenin başkenti. Buistler için kutsal şehirdir ve eskiden buda dinine inananların ruhsal başkanı ile tibet hükümdarı olan Dalay Lama bu şehirde otururmuş... Lhasa "yasak kent" diye tanınıyor çünkü burası tarihte çok uzun bir süre yabancılara kapalı tutulmuş, 1904 yılına kadar Tibetlilerden başka kimse bu kente girememiş.
Tibet'e beyaz adamların girilmesine izin verilmezdi ama hintliler rahatça girebiliyordu, belki hint ajanı tüccar yada din adamı olark tibete girebilirdi..
Belgesel burada devreye giriyor. Saklı kentin keşfiyle ilgili; 1865 yılında bir ajanın ( nayn siin) kenti nasıl haritaladığını anlatıyor.
1865-aşırı yüklü bir kervan yasak topraklara ilerler. Tüccarlar ve hac yoluna çıkmış bir din adamı (dua tekerinde hiç dua olmayan tesbihinde eksik boncuklar olan bir budist-bir casus)
Normalde Budist tesbihinde 108 boncuk vardır ancak adımlarının hesabını daha rahat tutsun diye ajanın tesbihinde 100 adet boncuk vardı. Keşif için haritalama işi yapıyordu. Vw önceden çalıştığı gibi her bir adımı 80cm atıyordu.
Tibete varmk için ajan 8ay boyunca mücadele verir. Ölçümle ilgili notlarını dua tekerleğinin içindeki zulaya koyup saklar. Yol arkdşları uyurken, kaynayan suyun içine termometre koyup rakımı bulur.
'lama guru' bütün tibetin başıdır ancak devlet işlerine karışmaz ona koruyucu kutsallık olark bakılır.
Bir keresinde başkentte bulunma izni olmayan bir çinli yakalandığında kalabalığın içinde başı kesilerek öldürülmüştür. (yabancılar bu denli cani karşılanıyordu)
Bizim ajan iseyasak şehir Lhasada 3 ay boyunca yakalanmadan yaşamıştı. İlkel yöntemlerle tibetin haritasını çıkarmıştı. Enlemini sadece yarım derecelik hatayla hesaplamştı, bu büyük bir başarıydı.
Hindistan ölçüm merkezi için yapılmş olan bu casusluk dünya tarihinin en büyük casusluklarından biridir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder